Viêm Dạ Dày: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Chẩn Đoán và Hướng Điều Trị Toàn Diện

Viêm dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến, xảy ra khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm dạ dày có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin toàn diện về viêm dạ dày từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị, chế độ sinh hoạt và phòng ngừa hiệu quả.

1. Viêm dạ dày là gì?

Viêm dạ dày là tình trạng viêm hoặc tổn thương lớp niêm mạc lót bên trong dạ dày. Tùy vào thời gian và mức độ, viêm dạ dày được chia thành hai loại chính:

• Viêm dạ dày cấp tính: Xảy ra đột ngột, triệu chứng rõ rệt, thường do tác động tức thời của các yếu tố như thuốc, rượu bia, vi khuẩn.
   
• Viêm dạ dày mạn tính: Kéo dài, tiến triển âm thầm, có thể dẫn đến biến chứng nếu không điều trị đúng cách.
   

2. Nguyên nhân gây viêm dạ dày

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm dạ dày, bao gồm:

• Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori): Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm dạ dày mạn tính và có thể dẫn đến loét hoặc ung thư dạ dày.
   
• Sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Dùng lâu dài các thuốc như aspirin, ibuprofen có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
   
• Rượu bia và chất kích thích: Uống nhiều rượu hoặc cà phê có thể gây kích ứng và dẫn đến viêm dạ dày cấp.
   
• Stress kéo dài: Căng thẳng thần kinh ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến dạ dày, làm suy yếu hàng rào bảo vệ niêm mạc.
   
• Các nguyên nhân khác: Trào ngược mật, tự miễn, bức xạ, dị ứng thực phẩm...
   

3. Triệu chứng của viêm dạ dày

Triệu chứng điển hình nhất là cơn đau vùng thượng  ngoài ra bệnh còn gây ra cảm giác buồn nôn, chán ăn, khó chịu trong bụng và ợ chua, ợ hơi.

Một số dấu hiệu viêm dạ dày có thể nhận biết bệnh bao gồm:

• Đau bụng vùng thượng vị, có thể đau nhiều nhiều khi đói hoặc sau ăn hoặc cả hai
• Cảm giác trướng bụng ậm ạch sau ăn nên không ăn được nhiều như bình thường
• Ơ hơi, ợ chua, ợ nóng
• Chán ăn
• Buồn nôn và nôn
• Phân đen nếu có xuất huyết tiêu hóa.

Triệu chứng của viêm dạ dày có thể nhẹ hoặc nặng, tùy vào nguyên nhân và mức độ tổn thương niêm mạc dạ dày.

Hình ảnh mô phỏng viêm dạ dày 

4. Biến chứng của viêm dạ dày

Nếu không được điều trị đúng và kịp thời, viêm dạ dày có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Loét dạ dày - tá tràng
   
• Xuất huyết tiêu hóa
   
• Thiếu máu mạn tính do mất máu âm thầm
   
• Hẹp môn vị
   
• Ung thư dạ dày (đặc biệt trong trường hợp viêm dạ dày mạn tính do H. pylori)
   

5. Chẩn đoán viêm dạ dày

Để chẩn đoán viêm dạ dày, bác sĩ có thể chỉ định:

• Nội soi dạ dày – tá tràng: Giúp quan sát trực tiếp tổn thương và lấy mẫu sinh thiết nếu cần.
   
• Xét nghiệm tìm vi khuẩn H. pylori: Test hơi thở, xét nghiệm phân, huyết thanh học.
   
• Xét nghiệm máu và phân: Đánh giá tình trạng thiếu máu, nhiễm trùng hoặc xuất huyết.

  

Hình ảnh viêm hang vị dạ dày có chấm xuất huyết qua nội soi

6. Điều trị viêm dạ dày

Điều trị viêm dạ dày tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ bệnh. Các phương pháp chính gồm:

a. Điều trị nội khoa:

• Thuốc ức chế tiết acid: Omeprazole, esomeprazole…
   
• Thuốc trung hòa acid: Antacid
   
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Sucralfate, bismuth
   
• Kháng sinh diệt H. pylori (nếu có): Kết hợp 2-3 loại kháng sinh theo phác đồ
   

b. Thay đổi lối sống:

• Ngưng rượu bia, thuốc lá
   
• Tránh dùng thuốc NSAIDs không cần thiết
   

7. Chế độ dinh dưỡng cho người viêm dạ dày

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa tái phát viêm dạ dày:

• Nên ăn: Thức ăn mềm, dễ tiêu, ít dầu mỡ; cơm nát, cháo, súp; rau củ luộc; thịt nạc, cá hấp.
   
• Tránh: Thức ăn cay nóng, chua, nhiều gia vị; đồ chiên rán, nước ngọt có ga, cà phê, rượu bia.
   
• Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn (4–5 bữa/ngày), không ăn quá no.

   

  

Các thực phẩm tốt cho người viêm dạ dày

8. Tập luyện & sinh hoạt

Tập luyện đều đặn có thể giúp cải thiện triệu chứng viêm dạ dày và tăng cường tiêu hóa:

• Bài tập nhẹ nhàng: đi bộ, yoga, thở sâu giúp giảm stress
   
• Tránh vận động mạnh ngay sau ăn
   
• Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng tâm lý
   

9. Phòng ngừa viêm dạ dày

Để phòng ngừa viêm dạ dày, cần:

• Ăn uống hợp vệ sinh, tránh thực phẩm nhiễm khuẩn
   
• Rửa tay sạch trước khi ăn
   
• Hạn chế rượu, bia, thuốc lá
   
• Dùng thuốc đúng chỉ định, tránh lạm dụng NSAIDs
   
• Điều trị triệt để vi khuẩn H. pylori nếu phát hiện
   
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc ung thư dạ dày
   

10. Kết luận

Viêm dạ dày là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để ngăn ngừa tái phát cũng như biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ viêm dạ dày, hãy đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn chuyên môn kịp thời.