1. Đại cương
Cơ tháp đi từ mặt trước xương đùi đến mấu chuyển to, có tác dụng xoay đùi ra ngoài. Trong chậu hông, cơ tháp liên quan đến đám rồi thần kinh cùng. Sau khi qua khuyết hông to, bờ dưới cơ tháp liên quan với dây thần kinh hông to, dây thần kinh hông bé, dây thần kinh thẹn. Hội chứng cơ tháp (cơ hình lê) xuất hiện khi có thường tổn cơ tháp (do viêm hoặc do nguyên nhân khác).
2. Triệu chứng
- Đau ở khu vực cơ tháp, cơ cứng cơ tháp làm cho đùi xoay ở tứ thế xoay ngoài.
- Đau khi ấn dọc theo cơ tháp (từ điểm giữa đường nối bờ trên của khớp cùng chậu với xương cụt đến mấu chuyển to).
- Có thể có triệu chứng đau dây thần kinh hông to (có điểm đau Valleix, dâu hiệu Lasegue) do viêm cơ tháp dẫn đến viêm dây thần kinh hông to.
- Triệu chứng bất thường các khớp:
+ Khớp háng: tổn thương khớp háng (viêm,chấn thương, thoái hóa,…) gây đau ở vùng bẹn hông.
Bệnh nhân đau khi vận động khớp háng.
Nghiệm pháp Patrick giúp phân biệt đau dây thần kinh hông to với đau khớp háng. Gót chân bên đau của bệnh nhân được đặt cố định ở đầu gối bên đối diện, thầy thuốc dạng và khớp đùi bên chày. Bệnh nhân sẽ đau khi thương tổn khớp háng.
+ Khớp cùng chậu: Thương tổn khớp cùng chậu (viêm-thoái hóa,…) gây đau khu trú ở vùng khớp cùng chậu hoặc lan xuống dưới có khi đến khoeo chân. Nghiệm pháp ép-giãn cánh chậu (+).
– Nếu đau là do ngồi hoặc do hoạt động nhất định nào đó, trước hết phải cố gắng tránh các tư thế gây đau.
- Dùng các dòng điện giảm đau, thư giãn cơ.
Việc áp dụng điện trị liệu vùng mông với một kích thích thần kinh điện xuyên qua da (TENS) hoặc các dòng điện xung giảm đau, siêu âm cơ, lazer công suất thấp có thể hỗ trợ để giảm đau và giảm co thắt cơ trong hội chứng cơ hình lê.
Kết hợp massage nhẹ nhàng với đá có thể hữu ích. Nằm sấp và ktv xoa đá nhẹ lên vùng đau nếu có thể xoa đá trực tiếp trên khu vực này (thay vì một túi chườm lạnh), thời gian 8 đến 10 phút.
Một số trường hợp có thể làm luân phiên lạnh với nóng. Nếu sử dụng một miếng đệm nóng, nằm sấp và đặt miếng đệm nóng trên diện tích đau đớn cho đến 20 phút. Cố định vững tránh ngủ quên gây bỏng da.
Trong điều trị hội chứng cơ hình lê việc tập luyện để kéo giãn vô cùng quan trọng
Bài tập kéo giãn cơ hình lê (cơ tháp)
Vị trí ban đầu: Nằm dựa lưng, dùng một chiếc gối nhỏ hoặc sách để kê đầu. Cong chân trái và để mắt cá chân phải chéo qua đầu gối chân trái.
.png)
Bài tập kéo giãn cơ hình trái lê (cơ tháp)
Thực hiện: Dùng 2 tay giữ chặt bắp đùi trái và kéo người về phía người. Giữ phần xương cụt ngay trên sàn, để hông thẳng. Kéo căng mông phải. Giữ trong 20-30 giây, kết hợp thở sâu. Thực hiện 2 đến 3 lần.
Lưu ý:
Có thể sử dụng khăn thay thế nếu không thể dùng tay giữ đùi.
Đừng để xương cụt trượt khỏi sàn.
Giữ khung xương chậu thẳng
5. Phòng tránh hội chứng cơ hình lê
Vì hội chứng cơ hình lê thường được gây ra do thể thao hoặc vận động gây mỏi cơ hình lê nhiều lần, chẳng hạn như chạy hoặc đá, việc phòng tránh thường phải chọn những môn thể thao tốt. Tránh chạy hoặc tập thể dục trên đồi hoặc trên các bề mặt không đồng đều. Khởi động đúng cách trước khi vận động và tăng cường độ dần dần. Sử dụng tư thế tốt trong khi chạy, đi bộ, hoặc tập thể dục. Nếu cơn đau xảy ra cần ngừng hoạt động và nghỉ ngơi cho đến khi thuyên giảm đau.
Cơ tháp đi từ mặt trước xương đùi đến mấu chuyển to, có tác dụng xoay đùi ra ngoài. Trong chậu hông, cơ tháp liên quan đến đám rồi thần kinh cùng. Sau khi qua khuyết hông to, bờ dưới cơ tháp liên quan với dây thần kinh hông to, dây thần kinh hông bé, dây thần kinh thẹn. Hội chứng cơ tháp (cơ hình lê) xuất hiện khi có thường tổn cơ tháp (do viêm hoặc do nguyên nhân khác).
2. Triệu chứng
- Đau ở khu vực cơ tháp, cơ cứng cơ tháp làm cho đùi xoay ở tứ thế xoay ngoài.
- Đau khi ấn dọc theo cơ tháp (từ điểm giữa đường nối bờ trên của khớp cùng chậu với xương cụt đến mấu chuyển to).
- Có thể có triệu chứng đau dây thần kinh hông to (có điểm đau Valleix, dâu hiệu Lasegue) do viêm cơ tháp dẫn đến viêm dây thần kinh hông to.
- Triệu chứng bất thường các khớp:
+ Khớp háng: tổn thương khớp háng (viêm,chấn thương, thoái hóa,…) gây đau ở vùng bẹn hông.
Bệnh nhân đau khi vận động khớp háng.
Nghiệm pháp Patrick giúp phân biệt đau dây thần kinh hông to với đau khớp háng. Gót chân bên đau của bệnh nhân được đặt cố định ở đầu gối bên đối diện, thầy thuốc dạng và khớp đùi bên chày. Bệnh nhân sẽ đau khi thương tổn khớp háng.
+ Khớp cùng chậu: Thương tổn khớp cùng chậu (viêm-thoái hóa,…) gây đau khu trú ở vùng khớp cùng chậu hoặc lan xuống dưới có khi đến khoeo chân. Nghiệm pháp ép-giãn cánh chậu (+).
- X quang: Không thấy biểu hiện bệnh lý của khớp háng và cột sống thắt lưng-xương cùng.
– Nếu đau là do ngồi hoặc do hoạt động nhất định nào đó, trước hết phải cố gắng tránh các tư thế gây đau.
- Dùng các dòng điện giảm đau, thư giãn cơ.
Việc áp dụng điện trị liệu vùng mông với một kích thích thần kinh điện xuyên qua da (TENS) hoặc các dòng điện xung giảm đau, siêu âm cơ, lazer công suất thấp có thể hỗ trợ để giảm đau và giảm co thắt cơ trong hội chứng cơ hình lê.
- Massage sâu bằng tay bởi một kỹ thuật viên vật lý trị liệu có thể cải thiện lưu lượng máu đến khu vực này và giảm co thắt cơ.
- Nhiệt lạnh hay đá trị liệu cho Hội chứng Piriformis
Kết hợp massage nhẹ nhàng với đá có thể hữu ích. Nằm sấp và ktv xoa đá nhẹ lên vùng đau nếu có thể xoa đá trực tiếp trên khu vực này (thay vì một túi chườm lạnh), thời gian 8 đến 10 phút.
Một số trường hợp có thể làm luân phiên lạnh với nóng. Nếu sử dụng một miếng đệm nóng, nằm sấp và đặt miếng đệm nóng trên diện tích đau đớn cho đến 20 phút. Cố định vững tránh ngủ quên gây bỏng da.
Trong điều trị hội chứng cơ hình lê việc tập luyện để kéo giãn vô cùng quan trọng
Bài tập kéo giãn cơ hình lê (cơ tháp)
Vị trí ban đầu: Nằm dựa lưng, dùng một chiếc gối nhỏ hoặc sách để kê đầu. Cong chân trái và để mắt cá chân phải chéo qua đầu gối chân trái.
Bài tập kéo giãn cơ hình trái lê (cơ tháp)
Thực hiện: Dùng 2 tay giữ chặt bắp đùi trái và kéo người về phía người. Giữ phần xương cụt ngay trên sàn, để hông thẳng. Kéo căng mông phải. Giữ trong 20-30 giây, kết hợp thở sâu. Thực hiện 2 đến 3 lần.
Lưu ý:
Có thể sử dụng khăn thay thế nếu không thể dùng tay giữ đùi.
Đừng để xương cụt trượt khỏi sàn.
Giữ khung xương chậu thẳng
5. Phòng tránh hội chứng cơ hình lê
Vì hội chứng cơ hình lê thường được gây ra do thể thao hoặc vận động gây mỏi cơ hình lê nhiều lần, chẳng hạn như chạy hoặc đá, việc phòng tránh thường phải chọn những môn thể thao tốt. Tránh chạy hoặc tập thể dục trên đồi hoặc trên các bề mặt không đồng đều. Khởi động đúng cách trước khi vận động và tăng cường độ dần dần. Sử dụng tư thế tốt trong khi chạy, đi bộ, hoặc tập thể dục. Nếu cơn đau xảy ra cần ngừng hoạt động và nghỉ ngơi cho đến khi thuyên giảm đau.